HANKENDİNİN TARİHİ Hankendi nin çok eski tarihi ile ilgili olarak, kasabanın büyük bir yerleşim yeri olması, merkez yol üzerinde olması, şehre yakın olması, adının Hankendi( han ve kent gibi ) olması gibi etkenler göz önünde bulundurulursa, çevresindeki yakın yerleşim yerlerinin tarihleri ile paralellik gösterdiği kanısına varılmaktadır. Harput ve Hankendi gibi büyük yerleşim yerleri ve çevresi Urartular, Artukoğulları, Büyük Selçuklular ve Anadolu Selçuklularının hakimiyeti altında kalmıştır. Türklerin 1071 Malazgirt Savaşı ile Anadoluya girmelerinden kısa bir süre sonra Elazığ ve çevresi de Türklerin hakimiyeti altına girmiştir. Daha sonra beylikler döneminde Akkoyunlu hakimiyeti görümüş, sonra da Osmanlı İmparatorluğuna katılmıştır. Yöre ve mevkii hakkında 1470-1480'li yıllar arasında Fatih Sultan Mehmet döneminde Osmanlıya bağlanmıştır. 1514 yılında Yavuz Sultan Selim'in İran seferinde uğrak yeri olmuştur.Hankendi -Haroğlu (Sarıgül) Köyü Haroğlu Höyüğü: Keramik buluntuları yoğun Ortaçağ Kültürünün yöredeki varlığına delildir.Yine Hankendi -Haroğlu (Sarıgül) Köyü Haroğlu Kalesi: Urartu – Roma ve yoğun Ortaçağ yerleşmesinin yörede mevcut olduğunu gösterir.Köyün tarlalarına ve içinde görülen büyük ambarlardan ve Guştepe deki taş sütunlardan da köyün tarihinin çok eski olduğu anlaşılmaktadır. 17.yy. da IV. Murat, İran savaşlarına gitmek için İstanbul' dan Diyarbakır' a kadar uzanan, Bağdat şosesini yaptırmış ve bu yol boyunca uğrak yeri olabilecek önemli yerler üzerine Kervansaraylar, Hanlar, Askeri Karakollar ve diğer yapıları yaptırtmıştır. İşte bu Bağdat şosesinin bugünkü Elazığ ili içinde ve çevresinde kalan alan içerisindeki Kömürhan, Hankendi Bucağı ve Gezin gibi Konaklama noktalarına hanlar ve başka yapılar yaptırmıştır. IV. Murat Bağdat şosesini askeri amaçlar için yaptırmışsa da, bu yol şehirler arası ticaret içinde kullanılmış, bu yollar üzerinde düzenli posta yolculukları da yapılmıştır.Bağdat şosesi zamanla yıkılmış ama Elazığ valilerinden hacı İzzet Paşa bu yolları onarmış ve bu arada Hankendi Bucağına da, büyük bir han yaptırmıştır.Hankendi Beldesinin adının ve hatta daha eski bilinen Hanköy adının; eskiden kervanlara ve yolculuk yapanlara uğrak yeri olan Hanlarının olduğu ve 20-25 yıl öncesine kadar bu hanların harabelerinin olduğu ve bu adı da buradan aldığı söylenmektedir. isminin de Türkçe adlar olması ve yine çevre köylerde mahalli olarak kürtçe konuşulmasına rağmen Hankendi' da kürtçe konuşan ve bilen olmadığından Türk köyüdür. Halkın çoğu köyün yerli halkıdır, ancak Köyün ağalarının bir kısmının Rizeden geldiği söylenmektedir; bununla ilgili olarak kasabanın büyüklerinden Hasan Erdem' in anlattıklarına göre, Dersim taraflarında çıkan isyan sonrası, Devlet asker toplamış ve bu isyanı bastırmak için saldırıya hazırlanmış, o sırada Rize' den Harput'a gelen bir müftü saldırı için fetva vermiş. Devlete karşı savaşan kişiler bu kişinin evini basmışlar,buradaki hizmetçi ve hizmetçinin kucağındaki çocuk hariç herkesi katletmişler. Hizmetçi bu çocuğu saraya (Vali Konağına) götürmüş ve durumu anlatmış. Sarayda 18 yaşına kadar büyüdükten sonra, saray beyi yetiştirdiği tahılları batıya sevk etmek için, kervanların duraklaması için yol üzerine hanlar yaptırırmış. Saray beyi bu 18 yaşına gelen Osman adındaki delikanlıyı, burada olan Hanları büyütmesi, yeni Hanlar yaptırması ve buraya yerleşmesi için, mahiyetine bir çok muhafız da vererek buraya yollamış.Osman Efendi bu köye gelmiş, köye yerleşmiş, hanlar yaptırmış ve Köyde sözü geçer kişilerden olmuş.yukarıda da bahsedildiği gibi Köyün adı Hanköy'ü olarak kalmış ve günümüze gelmiş. Ancak çok daha eskilere gidildiğinde Köydeki bazı kalıntılardan buralarda azda olsa ermeni yaşam izlerine rastlanmıştır.Burası konumu itibariyle düzlük bir anandadır. Türkler eskiden bu gibi ovalık yerlere köy kurmazlarmış, genelde bu gibi düzlük yerlerde ermeni köyleri varmış, Yeniçeri Ocağı kurulduktan sonra bu gibi yerlere köyler kurulmaya başlamıştır.Çevrede ermeni hareketi görülmüş, Savaş sırasında işgale uğramamıştır.Köy yeniçerilerin lağvından sonra kurulmuş ve bu köyde Türklerin gelmesiyle daha da büyümüştür.. Hankendi Bucağına bağlı 32 köy vardır. Hankendi Beldesi, Elazığ İline 18-19 kilometre uzaklıkta, araçla 20-25 dakikalık bir yerleşim yeridir.Belde Elazığ İlinin batı tarafında bulunup, merkezindeki Özgürler Mahallesi ve Bahçelievler Mahallesi , 2,5 km mesafedeki Dilek ( selli) Mahallesi {Eski haliyle Dilek Köyü( şimdiki dilek Mahallesi) Danıştay birinci dairesinin 29.03.1982 gün ve 1982/73-74 sayılı kararı üzerine 1580 sayılı kanunun 7469 sayılı kanunla değişik 7. maddesine göre, Hankendi Belediyesi sınırları içerisine alınması uygun görülmüş ve Bakanlar Kurulunun 08.06.1982 gün ve 27592 sayılı kararı ile Hankendi Belediyesi sınırları içerisine alınmıştır. Bu karar; 23 Aralık 1982 tarihinde mahalli gazetede yayımlanmış ve bağlanma işi 01.01.1983 tarihinde kesinleşmiştir. } ve birde son yıllarda yaptırılan Elazığ istikametinden gelirken sol taraftaki Belediye Villalarının bulunduğu Mahalle olmak üzere dört mahalleden oluşmaktadır. Bu mahallelerden Villaların kuzeyinde uzanan Kayadibi dağı , güneyinde Fırat Üniversitesi arazisi ve diğer iki yanı alabildiğine düz bir alanı kaplamaktadır.Yine mahallelerinden Dilek ise, üç tarafı yüksek olmayan dağlarla çevrili olup buralarda doğudan başlayarak Kayadibi Dağı, Ziyaret Tepesi, Çalılık Dağı, Kırmızı Dere gibi küçüklü büyüklü dağ ve tepelerle çevrilmiş bir ovadır. Köy çukur bir alanda kaldığı için hakim rüzgarların etkisinden uzaktır. Çevresinde 3-5 kilometre uzaklıkta çok sayıda köy vardır. Bu köyler Ancuz (Bağdere), Haraba Cami, Koparuşağı, Sütlüce, Şahaplıdır. Beldenin Diğer mahallelerinden Özgürler Mahallesi ve Bahçelievler Mahalleleri bitişik konumda yer alırlar. Bu mahallelerin doğu tarafında çok yüksek olmayan bir dağ uzanır, diğer yanları alabildiğine düzlük bir arazidir. .... Köy dağınık olmadığı için nüfusu da dağınık değildir. Bugüne kadar yapılan nüfus sayımlarının sonuçları aşağıdaki gibidir. (1927-1950 sayım sonuçları bulunamamıştır.) YILLAR NÜFUS 2000 2.737 1997 2.085 1990 1.543 1985 1.817 1980 2.325 1975 2.518 1970 2.110 1967 1847 1960 1326 1955 1192 Belde gelişmişlik sıralamasında, bir çok yönü ile ilk sıralarda olup ,önemli bir gelişme merkezidir. Belde ile ilgili anlatılanlara ek olarak aşağıdaki bilgilerden de bahsedebiliriz; Beldede, o günün şartlarına göre bilinen özel tesislerden Özuğur Tavukçuluk, Yem Fabrikası, Dilek Mahallesi yolundaki Mermer Fabrikası ( Halen inşaat halinde), Özel İdare Çiftliği ve bir çok çiftlik, Hidromek Satış ve Servis birimi, Beldeye girişteki Kağıt fabrikası gibi ,çok eskiden beri faaliyet gösteren büyük tesisler olmakla birlikte ;devletçe yaptırılan tarihi bir cami, İlköğretim Okulu, Elazığ ilindeki Beldelerden sadece Hankendi de bulunan Lisesi, Jandarma Karakolu , Sağlık Ocağı, Belediye Binası, Telekom Şubesi, Tedaş Şubesi gibi bir çok alanda hizmet veren kurum ve kuruluşları mevcuttur. Beldede elektik çok eski tarihlerden beri vardır, Beldenin 1971 yılında Belediyelik olması ve Hankendi belediyesinin kurulması ile beldedeki Kanalizasyon alt yapısı ,ulaşım, haberleşme, su şebekesi, Fırını, Kasabı, Belediye Parkı, kahvehaneleri, marketleri, eczanesi gibi bir çok hizmet belediye ve özel teşebbüsler sayesinde getirilmiştir. Dilek mahallesinde, mahallelinin ortak desteği ile (Kooperatif olarak) yaptırılan Bakkalı, Kahvesi ve Mahalle Muhtarlığı vardır.Bu üç bina Hankendi Belediyesine Bağlandıktan sonra Belediyenin sorumluluğuna alınmıştır ve Belediye Tarafından bu binalarda 2002 yılında bakım ve tadilat yaptırılmıştır. Yine mahalleli tarafından mahallede yaptırılan ve 2004 yazında açılışı yapılan bir de yeni Camisi vardır.Sokak aralarında taşıtlar çalışır vaziyette olup yollar asfalt , beton ve parke döşelidir. Yalnız eski evlerin bulunduğu yerlerde yollar dardır.Hemen her evde radyo, televizyon, buzdolabı, çamaşır makinesi, tüp gaz vardır. Köyde komşuluk ilişkileri gayet düzenli, gürültüsüz, patırtısızdır. Şehirle her an bağlantı halindedir, Her saat başı karşılıklı Hankendi ve Şehirden Belediye otobüsü vardır. Köyde yaşam düzenli, halkın çok büyük bir kısmı (%98 )okuryazardır. Okuyan çok sayıda kişi şehirde ve başka şehirde çalışmaktadır. Köyde tarım tek gelir kaynağı değildir. Hemen hemen her aileden bir veya birkaç kişi kamu kurum ve kuruluşlarında çalışmaktadır. Eskiden beri gelen geniş aile tipi yerini çekirdek aileye bırakmış durumdadır. Son yıllarda yaptırılan villalar, modern evler vardır. Köyün yayılması dört yöne doğru da olmaktadır. Belde halkı, dini inançlarına bağlı, din ile devlet işlerini birbirine karıştırmayan, siyasi bakımından birbirlerinin fikirlerine saygılı, kanunlara uyan pek çok yöreye örnek olabilecek yapıya sahiptir.; Belediyenin ilk kurulduğu yıl yapılan seçimde, Türkiye' deki İlk genç Kadın Belediye Başkanı da bu kasabadan çıkmıştır. Bu Tarihçe yazısının hazırlanmasında emeği geçen tüm yöre ve Belde halkına teşekkür ederiz. Kaynak olarak; Ahmet Şedele' nin " Kentimin Gerçekleri" adlı Kitabından, bu kitapta adı geçen kaynaklardan ve Köy ahalisinden faydalanılmıştır.

---               ----                             -----                                          -----                                              ---                           ------

Hankendi beldesi,

Elazığ-Malatya karayolu üstünde, Elazığ şehir merkezine 18 km Malatya'ya 80 km uzaklıkta kömürhan köprüsüne 35 km uzaklıkta bulumaktadır.Merkez belde nüfusu son 2010 yılı sayımına göre 1426,bağlı köy nüfusu 3500 civarıdır.

   Önemli bir ticaret yolu üzerinde bulunması nedeniyle tarih boyunca önem taşımış ve kendi adını taşıyan Anzitene ilinin (kavar) merkezi olmuştur. Bugünkü adını 35 yıl önce yıkılan handan almıştır. Kent merkezi çok verimli ovalarla çevrilidir. Son yıllarda hızlı sanayileşme ile beraber çeşitli fabrikalar kurulmaya başlanmıştır.Doğu ile batıyı birleştiren, gelişmeye müsait, alt yapı, üst yapı, ulaşım, haberleşme vb. problemleri olmayan,engebenin bulunmadığı stratejik olarak çok önemli bir bölgededir.Beldede,özel tesislerden Özuğur Tavukçuluk, Yem Fabrikası, Dilek Mahallesi yolundaki Mermer Fabrikası Özel İdare Çiftliği ve bir çok çiftlik, Hidromek Satış ve Servis birimi, Beldeye girişteki Kağıt fabrikası gibi ,çok eskiden beri faaliyet gösteren büyük tesisler olmakla birlikte, İlköğretim Okulu, Elazığ ilindeki Beldelerden sadece Hankendi de bulunan Lisesi, Jandarma Karakolu , Sağlık Ocağı, Belediye Binası, Telekom Şubesi, Tedaş Şubesi gibi bir çok alanda hizmet veren kurum ve kuruluşları mevcuttur. Beldede elektik çok eski tarihlerden beri vardır, beldenin  1971 yılında belediyelik olması ve Hankendi belediyesinin kurulması ile beldedeki kanalizasyon alt yapısı ,ulaşım, haberleşme, su şebekesi, Fırını, Kasabı,  belediye Parkı, kahvehaneleri, marketleri, eczanesi gibi bir çok hizmet belediye ve özel teşebbüsler sayesinde getirilmiştir.  Dilek mahallesinde, mahallelinin ortak desteği ile (Kooperatif olarak) yaptırılan bakkalı, kahvesi ve mahalle  muhtarlığı vardır.Bu üç bina Hankendi Belediyesine Bağlandıktan sonra Belediyenin sorumluluğuna alınmıştır ve Belediye Tarafından  bu binalarda 2002 yılında bakım ve tadilat yaptırılmıştır. Yine mahalleli  tarafından mahallede yaptırılan ve 2004 yazında açılışı yapılan bir de  yeni Camisi  vardır.Sokak aralarında taşıtlar çalışır vaziyette olup yollar asfalt , beton ve parke döşelidir. Yalnız eski evlerin bulunduğu yerlerde yollar dardır.Köyde komşuluk ilişkileri gayet düzenli, gürültüsüz, patırtısızdır. Şehirle her an bağlantı halindedir, Her saat başı karşılıklı Hankendi ve Şehir merkezinden Belediye otobüsü vardır.  Köyde yaşam düzenli, halkın çok büyük bir kısmı  (%98 )okuryazardır. Okuyan çok sayıda kişi şehirde ve başka şehirde çalışmaktadır. Köyde tarım tek gelir kaynağı değildir. Hemen hemen her aileden bir veya birkaç kişi kamu kurum ve kuruluşlarında çalışmaktadır. Eskiden beri gelen geniş aile tipi yerini çekirdek aileye bırakmış durumdadır. Son yıllarda yaptırılan villalar, modern evler vardır. Köyün yayılması dört yöne doğru da olmaktadır.Belediyenin ilk kurulduğu yıl yapılan seçimde, Türkiye' deki ilk kadın genç belediye başkanı da bu kasabadan çıkmıştır.  Hankendi Bucağına bağlı 32 köy  vardır.Belde Elazığ İlinin batı tarafında bulunup, merkezindeki Özgürler Mahallesi ve Bahçelievler Mahallesi , 2,5 km mesafedeki Dilek ( selli) Mahallesi {Eski haliyle Dilek Köyü( şimdiki dilek Mahallesi) Danıştay birinci dairesinin 29.03.1982 gün ve 1982/73-74 sayılı kararı üzerine 1580 sayılı kanunun 7469 sayılı kanunla değişik 7. maddesine göre, Hankendi Belediyesi sınırları içerisine alınması uygun görülmüş ve Bakanlar Kurulunun 08.06.1982 gün ve 27592 sayılı kararı ile Hankendi Belediyesi sınırları içerisine alınmıştır. Bu karar; 23 Aralık 1982 tarihinde mahalli gazetede yayımlanmış ve bağlanma işi 01.01.1983 tarihinde kesinleşmiştir. }  ve birde son yıllarda yaptırılan Elazığ istikametinden gelirken sağ taraftaki Belediye Villalarının bulunduğu yeşilkent Mahallesi olmak üzere dört mahalleden oluşmaktadır. Bu mahallelerden Villaların kuzeyinde uzanan Kayadibi dağı , güneyinde Fırat Üniversitesi arazisi ve diğer iki yanı alabildiğine düz bir alanı kaplamaktadır. Köy çukur bir alanda kaldığı için hakim rüzgarların etkisinden uzaktır. Çevresinde 3-5 kilometre uzaklıkta çok sayıda köy vardır. Bu köyler Ancuz (Bağdere), Haraba Cami, Koparuşağı, Sütlüce, Şahaplıdır. Beldenin Diğer mahallelerinden Özgürler Mahallesi ve Bahçelievler Mahalleleri bitişik konumda yer alırlar. Bu mahallelerin doğu tarafında çok yüksek olmayan bir dağ uzanır, diğer yanları alabildiğine düzlük bir arazidir.

Sorunları ise en başta geleni 35 km ötede Karakaya baraj gölü olmasına rağmen tarımda sıkıntı çekilip taban suları tüketilmekte çözüm ise kuzuova sulama projesini faliyete geçirmektir.

ETNİK YAPISI: Türkmen aşiretlerinin ön asya zaferi ile beraber türkler tarafından yuva haline getirilmiş ve yaşayan halkı türktür.

TARİHSEL ÖNEMİ: Şeyh Sait ve dersim isyanlarına hankendi'de yaşayanlar direniş göstermiş, karşı ayaklanma ile Şeyh Sait ve Dersim isyanı bastırılmış, muzaffer Türk odusunun gelmesiyle beraber halk orduya katılmış, Tunceli ve Diyarbakır dağlarındaki hainleri imha etmiştir.Bu olayın neticesinde Atatürk o gün köy olan Hankendi’ni (Hankendi) ziyaret etmiş ve övgülere mazhar kılmıştır.

BELDENİN DOĞAL DURUMU: Hankendi Bucağı, Elazığ-Malatya şösesi üzerinde, Elazığ ovasında, Baskil ilçesi,güneyinde Sivrice ilçesi,Mercumut bucağı,kuzeyinde Elazığ merkez ve Poyraz bucağı ile çevrilidir. Hankendi bucağı,kuzeyden güneye uzanan 2110 m yüksekliğinde Haroğlu dağı ve güney batısında güneye doğru uzanan Pulutlu dağı 2010 m.yükseklikte batıdan doğuya uzanan 1950 m. Yüksekliğinde Karadağ,aynı yönde uzanan 1850 m. Yüksekliğinde Bahtiyar dağları ile bölge çevrilmiştir. Bucağın denizden yüksekliği 1110 m.dir.İçerde merkez bucağın doğusunda,Çal dağları üzerinde kurulu Sarlı köyü,Elazığ merkeze bağlı Holpenk köyü,batısında Dilek köyü,Koparuşağı köyü,kuzeyinde Karadağı,Güneyinde Göl köyü,Durupınar ve Kelmahmut köyleriyle çevrilidir.Bucak batıdan doğuya doğru az eğilimi bulunan arazide kurulmuştur.Arazide göze çarpan tek yükseklik Tilek tepesidir.Bu tepenin ne olduğunu köy büyüklerine sorulduğunda; tepeden komşu köylerde de olduğunu söylerler.Nedenini ise şu biçimde açıklarlar.Büyük bir tehlike anında tehlikeyi komşu köye haber vermek için,tepeye çıkıp büyük bir ateş yakıyorlarmış,ateşle tehlike işareti alan diğer tepelerdeki komşu köylere haber vermek için onlarda ateş yakıyorlarmış.Yani komşu tepeden ateşi gören,bir komşusuna ateşle tehlikeyi bildiriyor ve kısa zamanda tehlikeden tüm bölge haberdar oluyormuş.Bucak arazisi çeşitli adlarla tanınır.Temel olarak ikiye ayrılır:Bucağın güney doğusunda kalan araziye,aşağı yazı,bucağın kuzeyinde kalan araziye yukarı yazı deniyor.Aşağı ve yukarı yazıda bölümlere ayrılarak şu adları alırlar. Bucağın doğusunda kalan arazi;dere yazısı,tumar göldere,tohumoğlu,keleş efendi,ayöldüren,ırbacoğlu,Beroğlu,derebaşı,demoğlu adlarını alır.Batısında kalan arazi;Selli(Dilek) Yazısı,Yukarı göl yazısı,hanbaşı yazıları adlarını alır.Kuzeyinde kalan arazi;Bağlar ve heyret bademler kuş tepesi,taşlık,bozyer ve sıradikme yazıları. Güneyinde kalan arazi;Hanın önü,Mamo Gölü,Cırcabağ Haydargölü,Hayso adlarını alırlar. Yönetimsel ,ticaret ve sosyal merkezi Elazığ dır.Bucakta engebe olarak Kara dağdan bucağa doğru inen ,Veli Deresi vardır.Büyük akarsu yoktur.Dere arazisini sulayan,dere çayı vardır.İki değirmenlik yaz ,kış durmadan akar.Birde yazın kuruyup,kışın çoğalan,bucağın içinden akan Sel Çayı vardır. Bucağın toprağı,humuslü kara topraktır.Pek az yerlerinde kumlu,kireçli,killi toprakta bulunur.

TARİHİ DURUMU

17.yy da 4.Murat,iran savaşlarına gitmek için İstanbul’dan Diyarbakır’a dek uzanan,Bağdat şösesini yapmıştır ve bu önemli kesimleri üzerinde kervansaraylar,hanlar,askeri karakollar ve başka gerekli yapılar yaptırmıştır.Bağdat şöşesinin Elazığ ili içinde kalan Kömürhan,Hankendi bucağı ve Gezin konak noktalarında hanlar ve başka yapılar yaptırmışlardır. IV.Murat,Bağdat şösesine askeri amaçlar için yaptırmış ise de bu yol ticaret için kullanılmış,üzerinde düzenli posta yolculukları yapılmıştır. Bağdat şösesi zamanla yıkılmış,ama Elazığ valilerinden Hacı İzzet paşa bu yolu onarmış ve Hankendi bucağına da ,büyük bir han yaptırmıştır